Zo'n 25 jaar geleden verscheen Roald Dahls The witches voor het eerst in het Nederlands in een vertaling van Huberte Vriesendorp. Ondertussen is het boek al aan zijn 46e druk toe.
De jonge ik-verteller woont sinds het dodelijk auto-ongeval van zijn ouders bij zijn Noorse grootmoeder. "Noorwegen," zo lezen we, "de plaats waar de eerste heksen vandaan kwamen". Zij leert hem alles over hedendaagse heksen, die er uitzien als doodgewone vrouwen maar kwade streken uithalen met kinderen. Heksen willen die kleine, stinkende en vervelende wezens nl. zonder mededogen uit de weg ruimen. Van grootmoeder, een "gepensioneerd heksuoloog", leert de jongen hoe je heksen kan herkennen. Wanneer grootmoeder en kleinzoon naar Engeland verhuizen begint de ellende. De Engelse heksen zijn de gemeenste van de wereld, en dat ondervinden oma en kleinzoon aan den lijve in een hotel waar de vermomde heksen hun jaarvergadering houden onder de leiding van de Opperheks Over De Gehele Wereld. Die "demonen in mensengedaante" hebben het plan alle kinderen uit te roeien door ze met een geheimzinnig drankje tot muizen om te toveren en dan te vernietigen. De ik-figuur is een van de eerste kinderen die muis worden, maar samen met zijn grootmoeder slaagt hij erin om de heksen een koekje van eigen deeg te geven. Zo worden de heksen muizen, een heerlijk hapje voor de katten die oma en kleinzoon op hen loslaten. Ten slotte gaan de twee in het vroegere bergkasteel van de Opperheks in Noorwegen wonen, waar ze zich erop voorbereiden om de wereld af te reizen en overal de heksen uit te roeien.
De ik-figuur en de grootmoeder vormen een hilarisch en onverwoestbaar stel. Ze tonen de lezer hoe de afstand tussen kinderen en bejaarden gemakkelijk te overbruggen is door vindingrijkheid, fantasie, zin voor avontuur en genegenheid. Hoezeer de heksen kinderen ook haten, toch maken ze de lezer niet bang. Onoverwinnelijk zijn ze immers niet. Het kromme taaltje van de Opperheks ("Armzalike heksen! Luie, lamlendike heksen! Slappe, klungelike heksen! Jullie zain een zootje miezerike, lapzwanzerike wurrrmen!", nodigt vast uit tot geanimeerd voorlezen.
Dahl vertelt zijn verhaal vlot en zorgt telkens weer voor verrassende wendingen, tot op de allerlaatste pagina's. Hij maakt zijn "fantabuleus" relaas van het gevecht met het heksengebroed ook extra aanschouwelijk met treffend gekozen vergelijkingen als "De Opperheks zwiepte rond alsof iemand met een vleespen in haar bil had geprikt." Daaruit mag ook blijken dat de vertaalster hier uitstekend werk geleverd heeft: ze laat de dialogen levensecht klinken en in de vertellende passages kan de lezer zien, ruiken en horen wat er zoal gebeurt. Met haar "lubbersnaak", "krabbenknijper", "grobbelkwark", "katspringer" en "knorvogel" heeft ze fantastische tegenhangers gevonden voor Dahls fictieve dieren. Dahls verhaal wordt overtuigend ondersteund en bijgekleurd door de originele zwart-wittekeningen van Quentin Blake. De leuke details op de tekeningen nodigen uit tot onderzoekend bekijken.
De heksen is nog steeds een leuk griezelverhaal, waarin de blijheid en de overtuiging overwegen dat je samen het kwaad de baas kan. Dahl schrijft sprankelend, suggestief en erg fantasievol. In het voorwoord lezen we nog dat tien procent van de auteursopbrengst van het boek bestemd is voor de Roald Dahl-liefdadigheidsinstellingen, die werken op het gebied van kindergeneeskunde en zich ook inspannen voor praktische hulp aan kinderen en jonge mensen met hersen-, bloed- en leesvaardigheidsproblemen. [Herman De Graef] Verberg tekst

Nadat beide ouders bij een auto-ongeluk om het leven zijn gekomen, wordt de 7-jarige ik-figuur opgenomen door zijn Noorse grootmoeder, waarna ze samen in Engeland gaan wonen. Daar wonen de gemeenste heksen van de wereld. Heksen zijn overigens gewone vrouwen die men slechts aan kleine details kan herkennen. Grootmoeder is een expert op het gebied van de "heksuologie" en maakt haar kleinzoon deelgenoot van deze kennis. In Engeland komt hij midden in een heksencongres terecht. Hij wordt veranderd in een muis en beleeft fantastische avonturen. De ontknoping van het boek kan alleen Dahl verzinnen. Een spannend boek in een schitterende vertaling met veel woordgrapjes en voortreffelijke heksentaal. De zwartwitpentekeningen zijn zwierig en vormen een hechte eenheid met de tekst. Bedoeld voor alle kleine mensen die hun oerangsten voor heksen, tovenarij en kleine beestjes willen overwinnen. Uitstekend bruikbaar als voorleesboek; zelfstandig lezen vanaf ca. 10 jaar. Gebonden editie.

Roald Dahls ‘De heksen’ verscheen voor het eerst in 1984 en heeft na 25 jaar en 46 drukken nog niets van zijn kracht en frisheid ingeboet. Dit boek heeft de tand des tijds moeiteloos doorstaan!! Het gaat over een jongen die samen met zijn grootmoeder de strijd aanbindt tegen akelige heksen, die eruit als aardige dames maar die in feite alle Engelse kinderen in muizen willen veranderen. Heksen zijn gewone vrouwen, die men slechts aan kleine details kan herkennen. Gelukkig is grootmoeder een heksuologie-experte, die haar kleinzoon laat delen in haar kennis. Tijdens hun vakantie aan zee, komt hij midden in het landelijke heksencongres terecht. Hij wordt veranderd in een muis, maar samen met zijn dappere grootmoeder kan hij het grote plan verijdelen. Dit blijft spannend, en vooral grappig. Het is een verhaal vol fantasie, humor en griezel, hét handelsmerk van Dahl. Net zoals in de andere verhalen zijn de hoofdpersonages figuren die in moeilijke omstandigheden proberen te overleven en nooit opgeven. Volwassenen worden vaak in hun hemdje gezet, het zijn dikwijls lachwekkende figuren die altijd overwonnen worden door kleine maar slimme mensen. Roald Dahl kan vertellen als geen ander, maar dat wisten we al. Het heeft dus weinig zin om deze klassieker nog eens te beschrijven. De zwart-wittekeningen van Quentin Blake zijn zwierig en maken integraal deel uit van de tekst. Dit blijft een heerlijk boek om voor te lezen, om naar te luisteren (vanaf zeven jaar) of zelf te lezen (vanaf tien).
Verberg tekst